1. Các phương thức, thủ đoạn thường gặp là:
- Đối tượng chiếm quyền điều khiển các tài khoản mạng xã hội như: cuộc gọi qua SIM; tin nhắn (SMS)/thư điện tử (email); mạng xã hội; nền tảng chat OTT (Zalo, WhatsApp, Viber, Telegram…); website giả mạo; các ứng dụng giả mạo…... bắt chước thói quen nhắn tin, xưng hô mạo danh người thân nhờ thanh toán chuyển khoản hoặc gửi tiền giải quyết việc gấp vào các tài khoản ngân hàng trung gian.
- Đối tượng mạo danh cơ quan Công an, Viện kiểm sát đe dọa người bị hại có liên quan đến đường dây tội phạm, sau đó kết bạn zalo gửi lệnh bắt người bị hại đồng thời yêu cầu người bị hại kê khai và chuyển tiền để phục vụ công tác điều tra; sau 01 ngày nếu không có liên quan đến tội phạm sẽ trả lại tiền cho người bị hại còn nếu bị hại không đồng ý thì tất cả các tài khoản ngân hàng của người bị hại sẽ bị phong tỏa. Khi nhận được tiền trong tài khoản bọn chúng nhanh chóng rút tiền, xóa hết các dấu vết.
- Đối tượng mạo danh nhân viên ngân hàng gọi điện thông báo tài khoản của khách hàng bị lỗi xâm nhập, lỗi bảo mật hoặc khách hàng nhận được một khoản tiền nhưng lỗi giao dịch.... sau đó yêu cầu người bị hại cung cấp tài khoản, mật khẩu đăng nhập, mã OTP để sữa lỗi hệ thống và thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản của khách hàng.
- Đối tượng gửi tin nhắn thông báo trúng thưởng theo chương trình của Ngân hàng, của các công ty hoặc giao dịch mua bán, tặng quà qua mạng hoặc thực hiện cuộc gọi giả mạo cán bộ ngân hàng và yêu cầu khách hàng đăng nhập theo đường link giả mạo tương tự giao diện dịch vụ ngân hàng điện tử của ngân hàng. Sau đó yêu cầu cung cấp các thông tin bảo mật như tên, mật khẩu đăng nhập, mã OTP, thông tin thẻ… để chiếm đoạt tiền
- Đối tượng mạo danh nhân viên nhà mạng, gọi điện thoại giới thiệu đang có chương trình “hỗ trợ chuyển đổi sim từ 3G lên 4G", hoặc đổi sim để nhận ưu đãi và hối thúc nạn nhân nâng cấp lên sim 4G nếu không sẽ không thể sử dụng. Đối tượng sẽ hướng dẫn chủ sim số điện thoại soạn tin theo cú pháp. Sau khi thực hiện thao tác soạn và gửi tin nhắn, ngay lập tức sim số điện thoại đã bị đánh cắp. Sau khi chiếm quyền kiểm soát sim của người dùng, kẻ gian dùng chính sim đó lấy mã OTP từ ngân hàng gửi về sử dụng các dịch vụ tín dụng, vay tiền online… dưới danh nghĩa nạn nhân.
- Đối tượng mạo danh cảnh sát giao thông gọi điện gửi thông báo phạt nguội giao thông: Các đối tượng lợi dụng việc phạt nguội là người vi phạm giao thông không bị xử lý ngay, chúng tạo dựng thông tin giả mạo gửi tới các chủ phương tiện nhằm mục đích lừa đảo chủ phương tiện đóng tiền phạt bằng cách chuyển khoản qua các tài khoản ngân hàng.
2. Phòng ngừa tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là tội phạm lừa đảo:
- Cảnh giác trước các cuộc gọi điện thoại từ người lạ, tự xưng là Công an, Viện Kiểm sát, cán bộ các cơ quan nhà nước, tiến hành tố tụng hình sự để thông báo, điều tra vụ án hoặc khởi tố bắt tạm giam, yêu cầu chuyển tiền để điều tra qua điện thoại dẫn đến mất tiền.
- Tuyệt đối không chụp ảnh và cung cấp các thông tin như họ tên, số CMND/CCCD, số tài khoản ngân hàng, mã OTP ngân hàng gửi về cho người không quen biết qua mạng internet. Dễ bị chiếm đoạt tài khoản ngân hàng.
- Không nhấp vào các đường link lạ được chia sẻ trên mạng internet để tham gia bình chọn tài năng nhí, hình ảnh đẹp...có yêu cầu đăng nhập facebook, zalo dẫn đến mất tài khoản Zalo, Facebook.
- Không giao dịch tài sản qua mạng với những người không biết rõ nhân thân, lai lịch Dễ dẫn đến Mất tài sản.
- Khi nhận được yêu cầu mượn tiền của người thân qua mạng xã hội facebook, messenger, zalo...cần phải gọi điện thoại để xác nhận.Tránh bị mất tiền.
- Khi nhận các cuộc gọi có mã vùng quốc tế +0084, +0068, +021, +028...cần rà soát các mối quan hệ ở nước ngoài để kiểm chứng.
- Không nghe lời yêu cầu, dụ dỗ của các đối tượng trên mạng xã hội cài đặt các ứng dụng (app) trên điện thoại để vay tiền qua mạng internet, nạp tiền, thanh toán tiền ảo để đánh bạc trên mạng bằng nhiều hình thức. Dẫn đến Mất tiền, bị quấy rối.
- Hãy luôn luôn nâng cao cảnh giác để không bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trường hợp có nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì báo ngay cho cơ quan Công an để kịp thời có biện pháp giải quyết./.
- Kiểm tra nguồn gốc thông tin, tên miền và đường dẫn URL của trang web.
- Cảnh giác với người lạ kết bạn qua Facebook, qua Zalo, Telegram…; ẩn đi danh sách bạn bè của mình trên các tài khoản mạng xã hội để tránh bị đối tượng lừa đảo biết đến các mối quan hệ xung quanh của mình.
- Cảnh giác với email và tin nhắn lạ.
- Cẩn thận với các yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài chính.
- Cảnh giác với những yêu cầu đặt cọc hoặc chuyển khoản trước.
- Thường xuyên theo dõi và cập nhật các thông tin về lừa đảo trực tuyến tại Cổng không gian mạng quốc gia trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok… hoặc website Khonggianmang.vn.
Bên cạnh nâng cao nhận thức, người dùng cần trang bị những kỹ năng nâng cao phòng tránh lừa đảo trực tuyến, bao gồm:
- Bảo vệ thông tin cá nhân; tránh chia sẻ quá nhiều thông tin, hình ảnh cá nhân trên các nền tảng mạng xã hội;
- Sử dụng mật khẩu mạnh, bao gồm chữ hoa, chừ thường, số và ký tự đặc biệt; tránh sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản;
- Kích hoạt xác thực đa yếu tố đối với các tài khoản trực tuyến;
- Cài đặt và thường xuyên cập nhật các phần mềm diệt virus, tường lửa và các công cụ bảo mật khác;
- Kiểm tra và giám sát tài khoản tài chính để phát hiện bất kỳ giao dịch không hợp lệ;
- Sao lưu dữ liệu định kỳ để tránh mất dữ liệu trong trường hợp bị tấn công hoặc bị lừa đảo.
Điều quan trọng, hãy ghi nhớ và chia sẻ ba “nguyên tắc vàng”: “Hãy chậm lại” – “Kiểm tra tại chỗ” – “Dừng lại! Không gửi” để tạo dựng một hàng rào bảo vệ vững chắc cho bản thân, gia đình, bạn bè và cộng đồng trước các mối đe dọa lừa đảo trực tuyến.